Remo Bracchi propone la rivisitazione in versi della prodigiosa origine della chiesina dedicata al monaco irlandese s.Colombano e costruita verso la metà del XIV secolo molto probabilmente a quota più bassa (si presume che il sito originario sia il pianoro di Tadé, ca.2000 m s.l/m) dell'attuale. All'epoca delle "guerre di religione", per sottrarre la chiesina di s.Colombano alle distruttive scorribande dei riformati "bernes" (vedi a questo proposito anche le altre "storie" ogoline de "La Crosc" e de "Li böcia dei Tudesch"), ne venne decisa la ricostruzione (1616) a quota più elevata (ca.2500 m s.l/m) e più sicura.

LA GESÌNA DE SAN COLOMBAN

L'èra pasà de la montagna, un dì,
san Colombàn, `gè végl, cùi séi pè blót
e sul terén, che ormai l'èra trughì,
l'é nasciù stèla alpina, depertót

I cristián, che i vivén per i paés,
a sentìr del miràcul de qui fiór,
i vegnìn d'an in an, quél dì, quél més,
a far present al sant i séi dolór.

Màma, che 'l véntru li sentìen spasìr
de fréit, de mòrt, a dumandàr un pìn,
perché 'nca lèr al sant al fés fiorìr
sóta al crös de quél glèc, cùme `giardìn.

Li vegnìn a pè blót, su per al tröit,
e li skondén li lagrima in di strèc
e in fónt al còr al `ge crescéa quel vöit
che gnigùn al riéa sóra i sei brèc.

I vegnìn de li val, in pruscisción,
cu dàgia vérda e tòrcia pìza in man,
a cerchèr quìli stèla sui costón,
sé mai al na spuntés, fòrsi, quél an.

E perché la memòria la vivés
i' l'anima de chi che 'l sarés gnù,
i decìden insém quì di paés
de fàr 'na `gesa per al sant, lasù.

La calda, vérda istà l'èra vigìna,
cu 'l sè bèl cél, plù lùcit che 'na spada.
I càrghen sóra un car fèr e calcìna
e i se méten in viac' su per la strada.

Sóta la crésta, al se spalànca un prà,
tót plén d'àqua e de sól, che l'é 'n incant.
Ai muradór al par che 'l sia quél glià
al post plù bèl de far la `gesa al sant.

I deslìghen del car la menadùra,
ognùn intórn al sciòlver al se sénta.
Al se spànt, d'improvìs, pér li pastùra,
un cànt iscì mai dólc, che 'l li a 'ndurménta.

Una musica bèla, cùme mai
su quésta tèra se la sént cumpagna.
Sénza che i bòf i fusen gì a tacài,
i g' àn troà, cu 'l car, su la montagna.

Delónk i pénsen mìga, ma a la séira,
tornà dópu 'l lorédi gió 'n paés,
un insùmi al pruìs de l'aria néira,
cùme un avìs del cél, per tüc l'istés.

Al ge paréa che i fusén su a loràr,
che i volésen skavàr al fondamént,
ma nóma che i furnìen de immontonàr,
tót al tornà gualìf in de 'n momént.

Intant che in alt i guàrden incantà,
'na stèla la se sfrìgula e la plóf
in mìla flòk de lusc, própi sul prà
che i s'èren, al dì prima, fermé i bòf.

I tórnen, al dì dòpu, i muradór
cu 'l car e tüc i fer e la calcìna.
I tròen quel prà, che l'èra tót un fiór,
tót al sedùm placà de stèla alpìna